Đối thoại im lặng

Lịch sử của những cuộc quyên góp giúp đỡ ở Việt Nam, đặc biệt là đối với một người bị nhà nước Việt Nam đặt tên là "khủng bố", đã có một kỷ lục chưa từng có: chỉ hơn 2 ngày kêu gọi giúp cho gia đình ông Lê Đình Kình, đã có hơn nửa tỷ đồng gửi vào từ hàng trăm người.

Lê Đình Kình là ai? Một cụ già 84 tuổi bị lực lượng công an hơn 3000 người bao vây nơi ông ở, tra tấn và bắn chết chỉ vì ông trước sau như một: Đất của nông dân, phải thuộc về nông dân. Nếu không có lời nhắn ra từ cụ bà thều thào trong đau đớn và mệt mỏi về hành động dũng mãnh của những "chiến sĩ" công an, không ai hình dung được cụ Kình đã ra đi như thế nào.

Nhà nước đã vận hết lực lượng truyền thông lẫn trấn áp thực tế để giải quyết hậu kỳ, chuyện bê bết của một đạo quân trang bị đáng sợ như hải chiến với Trung Quốc, đã tấn công bắt, đánh, giết… vào một ngôi làng khoảng hơn 250 người. Sau đó, phía Nhà nước phải gồng lên, gán nhiều tội danh cho cụ già và những đứa con của ông là quân khủng bố, có trang bị gì đó và chuẩn bị hành động nguy hại đến an ninh quốc gia. Hàng chục ngàn dư luận viên, tức các thành phần tay sai về đả kích ngôn luận bất cần danh dự được lệnh tìm và diệt bất kỳ hình ảnh, bài viết, video… có cảm tình đứng về phía người dân bị cướp đất ở Đồng Tâm. Đã có những người bị bắt làm gương. Đã có những bài viết hay bình luận đã bị Đài truyền hình của công an điểm tên như tù nhân dự bị.

Phải kể như vậy, để biết rõ hơn về một cuộc cách mạng thầm lặng đang diễn ra trong người dân. Trước bối cảnh xã hội căng thẳng, đến mức Bộ trưởng Công an phải xuất tướng chụp ảnh, làm thơ cùng cháu bé, con một công an viên té giếng qua đời, nhằm nâng tinh thần chiến sĩ cứu quốc, rồi thủ tướng phải đăng đàn nói rằng xét lại mối quan hệ giữa chính quyền và nhân dân... vẫn có rất nhiều người đã đứng lên, công khai tên mình để gửi tiền giúp cho một gia đình nông dân bị thảm nạn – mà từ nay chắc sẽ vĩnh viễn không bao giờ còn bình yên nữa.

Trước đó, chỉ share hay like trên các trang facebook về chuyện Đồng Tâm, cũng ít người dám làm. Nhắn cho nhau về chuyện này cũng ngại bởi Nhà nước và Bộ Công an đã bày tỏ một thái độ rất quyết liệt. Ấy vậy, mà giờ thì người ta không ngại việc giúp đỡ, và cũng không ngại nói với nhau, thậm chí còn dấy lên một làn sóng tẩy chay ngân hàng Vietcombank, nơi đã phối hợp với công an để khóa, chặn không cho rút tiền những phần tiền giúp đỡ những người nông dân, và dù là phúng điếu cho đám tang cụ Kình, cũng nhất quyết không.

Lòng dân đã rõ. Họ không buồn nói đến nhà cầm quyền và những lời đe dọa. Họ hành động với mục đích cụ thể, như một đối thoại im lặng của phản kháng. 

Những bài bản hôm nay diễn ra từ phía nhà cầm quyền, rất quen thuộc với những gì đã diễn ra ở Trung Quốc. Và người dân Việt Nam cũng - rất bất ngờ - đã làm giống như những gì người dân Trung Quốc từng im lặng đối thoại với Bắc Kinh.

Năm 2011, Bắc Kinh tức giận trước thái độ phản kháng của nghệ sĩ Ngải Vị Vị (Ai Wei Wei), đã kiếm cớ phạt ông khoảng 2,4 triệu Mỹ kim, và buộc phải đóng một số lớn, nếu không sẽ bị bỏ tù. Dù Ngải Vị Vị là một nghệ sĩ tầm thế giới, nhưng số tiền đó với ông là quá sức, thậm chí quá sức tưởng tượng.

Chuyện không ngờ xảy đến, là người dân Trung Quốc lâu nay vẫn lầm lũi làm ăn, luôn cúi đầu vâng-dạ với chính quyền, bỗng im lặng cùng nhau đến góp tiền cho ông Ngải Vị Vị, giúp ông đóng mức phạt bắt buộc ban đầu. Theo ghi nhận của báo chí, có đến 20.000 người đến góp tiền trong một thời gian rất ngắn, lên đến 800.000 Mỹ kim. Dĩ nhiên giới tay sai tuyên truyền cũng được lệnh mở chiến dịch mạt sát, nguyền rủa Ngải Vị Vị là "phản động" và những ai giúp đỡ cho ông là "đu bám bọn phản động". Công an địa phương cũng cử lực lượng đến gác trước cửa để ngăn chận nguồn tiền đầy sỉ nhục với nhà cầm quyền như vậy. Sợ, nhưng người dân vẫn gửi đến. Có những người gấp tiền thành hình máy bay và ném vào nhà ông. Có những người quăng bao tiền đồng gom góp được, kèm theo dòng chữ “xin cho tôi là chủ nợ của ông”.

Trở lại với làng Đồng Tâm, nơi cuộc giết người kỳ quái diễn ra, chỉ còn cách Tết Nguyên Đán Canh Tý hai tuần. Người dân Việt Nam đã quên cả việc chuẩn bị Tết bằng cách chuyền tay nhau tin tức, tự mình ra mặt đáp trả các ngôn luận hèn mạt của bọn tay sai tuyên truyền, và gửi tiền giúp cho gia đình ông Kình. Cũng giống như cách mà người Trung Quốc không muốn Ngải Vị Vị phải nợ nần gì với Bắc Kinh, hàng triệu người dân Việt Nam cũng thay nhau, dùng sự thật để đáp trả cuộc chiến nối tiếp mà thế lực nào đó đang điên cuồng chà đạp và hủy diệt người dân Đồng Tâm và cụ Lê Đình Kình.

Cuộc đối thoại đó im lặng đó, đang diễn ra từng ngày, âm thầm dữ dội trên bề mặt rất nhẹ nhàng của xã hội. Cuộc đối thoại đó giới thiệu một đất nước Việt Nam khác: Người dân vẫn mỉm cười và cúi chào nhà cầm quyền, nhưng nụ cười đó và cái cúi đầu mang nội hàm gì, thì khó mà biết được.